Modelarstwo TT

Wpisy otagowane ″kryty″

• Güterwagen Gbs/Gbqss-z [1550/1743]

  15 października 2022, Güterwagen Gbs/Gbqss, Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  Podczas imprezy modelarskiej w Końskiem kupiłem dwa modele wagonów krytych kolei DR z limitowanych serii Elriwa. Są to wagony kryte Gbs typu [1550] oraz Gbqss-z typu [1473]. Swoim zwyczajem postanowiłem te modele nieco zmodernizować i zwaloryzować.

  Wagony typu [1550] i [1743] w oryginale

  Wagony typu 1550, 1556 i 1743 zostały zbudowane w latach 1982-83 w zakładach w Siegen na zamówienie kolei wschodnioniemieckich w liczbie 1120 sztuk. Wszystkie one bazowały na znormalizowanej dokumentacji UIC. Różnice pomiędzy poszczególnymi odmianami polegały na tym, że wagony typu [1556] posiadały dodatkowy pomost hamulcowy, zaś wagony typu [1743] zostały wyposażone w przewód ogrzewania elektrycznego (stąd seria Gbqss). W 1994 roku część wagonów typu 1550, 1556 i 1743 została sprzedana kolejom DB.

  Wagony typu [1550] i [1743] w postaci modeli TT

  Tytułowe modele zostały wypuszczone przez Tillig pod numerami katalogowymi 501778 i 501781. Oba modele bazują na tych samych elementach plastikowych, różnią się tylko kolorem nadwozia oraz oznaczeniami. Zewnętrznie modele całkiem wiernie odwzorowują oryginały. Posiadają szereg detali, w tym przestrzenne poręcze i otwierane drzwi ładunkowe. Nieco gorzej wygląda sprawa podwozia. Jak w większości modeli Tilliga, odwzorowanie wyposażenia podwozia jest mocno uproszczone. W dodatku producent wyposażył te modele w bardzo dziwne rozwiązanie w postaci jednoosiowych wózków skrętnych. Prawdopodobnie w teorii miały one ułatwić wpasowywanie się modelu w ciasne łuki. Jednak w praktyce wózki te zachowują się nieobliczalnie – pod wpływem sił tarcia i nierówności toru potrafią obracać się w przeciwną stronę niż powinny. Obecność tych wózków w modelu jest o tyle dziwna, że analogiczne modele BTTB z lat 70-tych ub. wieku o sztywnej konstrukcji podwozia pokonywały bez problemów łuki o promieniu zaledwie 286 mm.

  Modyfikacje

  Pierwszą i najważniejszą modyfikacją modeli, która zdecydowałem się przeprowadzić, było unieruchomienie wspomnianych wcześniej jednoosiowych wózków skrętnych. Wózki te zdemontowałem, a następnie wkleiłem w podwozie w stałej pozycji, równolegle do osi wagonu. Ze względu na rodzaj plastiku, z którego wykonano wózki (odporny na większość rozpuszczalników i klejów), do zaklejenia wózków użyłem przeźroczystej żywicy „Poxipol” o elastycznej spoinie. Przy okazji modyfikacji podwozia dorobiłem także wałki dźwigni tablic przestawczych hamulca.

  

  Drugą modyfikacją, która dokonałem, było dociążenie wagonów. Zgodnie z normą NEM 302 minimalna masa modelu wagonu o długości 117 mm powinna wynosić 29,25 grama. Tymczasem masa modeli fabrycznych to zaledwie 23,4 g. Problem zbyt małej masy rozwiązałem przez doklejenie klejem CA dwóch nakrętek M8 do wewnętrznych stron ścian czołowych modeli. Po tej operacji modele ważą 29,2 g, czyli dokładnie tyle, ile wymaga norma. Umiejscowienie ciężarków na ścianach czołowych zapewnia, że są one niewidoczne nawet przez otwarte drzwi wagonu. W celu jeszcze lepszego zamaskowania ciężarków pomalowałem je dodatkowo farbą w kolorze czerwieni tlenkowej.

  

  DR, fabryczne, kryty, waloryzacja. Wyświetleń: 304

• Wagon kryty Kdn – usuwanie wad fabrycznych

  19 stycznia 2022, Kryty Kdn, Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  W ramach uzupełniania kolekcji wagonów z III ep. kupiłem niedawno wagon kryty PKP serii Kdn budowy włoskiej (Tillig 14881). Niestety, bliższy kontakt z tym modelem bardzo mnie rozczarował. W niniejszym wpisie przedstawiam jego wady oraz opis prac zmierzających od ich usunięcia.

  Opis modelu i jego wad

  Model ma bardzo nietypowa budowę. Nadwozie wagonu wraz z jego podwoziem stanowią jeden plastikowy odlew w brązowym kolorze. Elementy układu biegowego wagonu (blachy widłowe, maźnice, resory) są wykonane jako cztery niezależne elementy, wciskane w podwozie w odpowiednie wycięcia. Taka skomplikowana konstrukcja modelu rodzi niestety różnego rodzaju problemy. Na domiar złego, producent zaliczył także parę wpadek jeśli chodzi o malowanie i oznaczenia wagonu. Lista wszystkich wad modelu jest dość długa:

  1. mocowane niezależnie elementy zawieszenia modelu mają błąd konstrukcyjny. Łożyska z lewej strony wagonu są przesunięte względem tych z prawej o ok. 0,5mm. 🙁 To powoduje, że osie modelu są przekoszone w romb (prawa wyprzedza lewą), co widać na zdjęciu obok,
  2. elementy ułożyskowania modelu wykonane są z elastycznego plastiku, z którego Tillig produkuje poręcze. Prawdopodobnie producentowi chodziło o zmniejszenie podatności tych elementów na uszkodzenia (odłamania). Niestety, plastik ten nie nadaje się na łożyska. Jest miękki, przez co generuje zauważalne opory toczenia. Dodatkowo plastik ten z czasem potrafi się sam odkształcić. W moim egzemplarzu elementy zawieszenia wygięły się „w łódeczkę” do wnętrza wagonu i zablokowały całkowicie koła 🙁 ,
  3. kolor podwozia jest nieprawidłowy. W oryginale wszystkie elementy ostoi i układu hamulcowego były malowane na czarno,
  4. model posiada błędne oznaczenia rodzaju hamulca, umieszczone na narożach pudła. Symbole powinny być skierowane „ostrzem” w drugą stronę.

  Usuwanie wad

  Pierwszy krokiem w naprawie modelu było rozebranie go na części. Elementy zawieszenia wagonu wymagały użycia pewnej siły. W kolejnym kroku wyjęte elementy zawieszenia dogiąłem szczypcami do właściwego kształtu. Nie było to proste, gdyż plastik doginany aż do „zbielenia” w miejscu przegięcia i tak wracał do początkowego kształtu „łódki”. Operację powtarzałem więc kilka razy, aż plastik „zapamiętał” nowy kształt. Zlikwidowanie przekoszenia kół wymagało dodatkowego podcięcia tych elementów skalpelem z odpowiednich stron.

  W dalszym kroku rozwierciłem zdecydowanie za duże otwory łożysk w maźnicach i zamontowałem w nich mosiężne łożyska Peho 201. Maźnice wymagały bardzo głębokiego nawiercenia. Jak widać na załączonych poniżej zdjęciach, łożyska chowają się one ok. 0,3mm wgłąb maźnicy.

  Tak zmodyfikowany model zaczął wreszcie jeździć w miarę płynnie. Jego koła przestały się blokować, a sam wagon przestał mieć tendencje do jazdy bokiem (na skutek przekoszenia osi). Ostatnim krokiem, mającym na celu urealnienie wyglądu podwozia wagonu, było jego pomalowanie na czarno. Poniżej przedstawiam zdjęcia z poszczególnych etapów usuwania niedomagań opisanego modelu.

  

  fabryczne, kryty, PKP. Wyświetleń: 538

• Wagon kryty 14K – galeria końcowa

  21 września 2018, Kryty 14K, Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  Po upływie następnych kilku miesięcy model wagonu 14K wreszcie ostatecznie wykończyłem i dołączyłem do swojej kolekcji. 🙂

  Zanim to jednak nastąpiło, model musiał przejść etap patynowania. W tym celu najpierw delikatnie przetarłem model płukanką (ang. „wash”) z czarnej pasteli rozrobionej w benzynie ekstrakcyjnej dbając, aby wniknęła ona we wszystkie zakamarki ożebrowania ścian. Następnie, korzystając z różnych kolorów pasteli rozrabianych w benzynie, naniosłem drobne zacieki i przebarwienia, w tym także smugi i zacieki na dachu. Ostatnim etapem było przypudrowanie całego wagonu suchymi pigmentami w celu odtworzenia kurzu i nalotu rdzy oraz podkreślenia światłocienia, czyli delikatnego podkreślenia wystających detali modelu pigmentem w jaśniejszym odcieniu. Tak uzyskaną patynę zabezpieczyłem przed ścieraniem mocno rozcieńczonym lakierem matowym Humbrol Matt Cote.

  Zastosowany sposób patynowania jest szybki i prosty do wykonania, daje też zadowalające efekty. Nie jest jednak idealny i w przyszłości model będzie wymagał dopracowania szczegółów, np. zacieków z maźnic, rdzawe wypryski i zacieki, itp. W obecnej chwili model wagonu prezentuje się jak na poniższych zdjęciach:

  

  14K, fototrawione, kryty, patynowanie, PKP. Wyświetleń: 667

• Wagon kryty 23K – malowanie i oznaczenia

  11 marca 2018, Kryty 23K, Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  Kolejnymi etapami budowy modelu wagonu 23K było malowanie oraz naniesienie oznaczeń. Było to o tyle ciekawe, iż do wykonania oznaczeń po raz pierwszy wykorzystałem kalki drukowane na… drukarce laserowej.

  Malowanie

  Malowanie wagonu 23K było zadaniem stosunkowo prostym. Model najpierw pokryłem podkładem do metali Mr METAL PRIMER, a następnie pomalowałem go zgodnie ze schematem, stosowanym dla wagonów tego typu – podwozie i czołownice na czarno (Humbrol 65 Satin), zaś nadwozie wraz z dachem w kolorze czerwieni tlenkowej (Revell 37 Matt). Nowością okazała się konieczność pomalowania podłogi wagonu, która będzie częściowo widoczna ze względu na uchylone drzwi. Podłogę pomalowałem wstępnie szarozieloną emalią Humbrol 31 Matt. Następnie jasnoszarą farbą Humbrol 64 Matt naniosłem smugi imitujące wypłowiałe deski podłogi. Uzyskany wzór jest celowo przerysowany, zostanie on poddany dalszej waloryzacji na etapie patynowania.

  Oznaczenia

  Znacznie bardziej interesujący zakres prac stanowiły oznaczenia wagonu. Prace nad nimi rozpocząłem od stworzenia własnego projektu. Numer inwentarzowy oraz rozmieszczenie napisów na nadwoziu zaczerpnąłem z archiwalnego zdjęcia wagonu 23K z 1988r. Pozostałe oznaczenia, w tym oznaczenia na ścianie czołowej wagonu oraz na ostojnicach, opracowałem już na podstawie własnej wiedzy z tej dziedziny.

  Projekt ten został następnie wydrukowany na specjalnym podkładzie przy użyciu kolorowej drukarki laserowej, w której podmieniono czarny toner na biały. Jakość druku jest oczywiście nieco gorsza od sitodruku – najdrobniejsze napisy o wysokości 0,33mm (np. daty rewizji, numery zestawów kołowych) są już prawie nieczytelne. Niemniej metoda ta okazała się jedyną, która pozwoliła na realizację takiego jednostkowego projektu jak mój. Poniżej przedstawiam efekt po położeniu kalek na model, jeszcze przed zabezpieczeniem ich lakierem:

  

  23K, fototrawione, kryty, malowanie, oznaczenia, PKP. Wyświetleń: 1,921

• Wagon kryty „Dresden” – galeria

  25 lutego 2018, Kryty "Dresden", Tabor, Tadeusz Jeden komentarz

  Wreszcie przyszedł ten długo oczekiwany moment, kiedy model można uznać za gotowy i włączyć go do kolekcji innych wagonów. 🙂

  Zanim to się jednak stało, wagon przeszedł żmudny i intensywny proces patynowania. Intensywny, gdyż w przypadku tego III-epokowego wagonu zdecydowałem się na znacznie silniejszą patynę, niż tylko dyskretne ślady eksploatacji. Cały wagon wstępnie przetarłem „wash-em” z mocno rozcieńczonej czarnej farby olejnej. Po częściowym przeschnięciu przystąpiłem do wcierania w model pasteli w różnych kolorach – od czarnej do jasno beżowej – w taki sposób, żeby uzyskać efekt brudnego wagonu, pokrytego sadzą i pyłem, wzniecanym podczas przeładunku towarów. Korzystając z pasteli rozrobionej w benzynie odtworzyłem także drobne smaczki – przebarwione pojedyncze deski oraz rdzawe plamy na dachu wraz z idącymi od nich zaciekami. Ostatnim etapem było przypudrowanie modelu jasnym pigmentem. Wzmocniło to efekt zakurzenia wagonu a jednocześnie podkreśliło światłocień na wypukłych detalach modelu. Na koniec cały wagon zabezpieczyłem rozcieńczonym lakierem Humbrol Matt Cote.

  Ostateczny efekt moich poczynań przedstawiam w poniższej galerii:

  

  Dresden, fabryczne, kryty, PKP, waloryzacja. Wyświetleń: 1,147

• Wagon kryty 23K – drugi model

  13 lutego 2018, Kryty 23K, Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  Na warsztatach modelarskich w Radomiu, które odbyły się w grudniu zeszłego roku, rozpocząłem budowę kolejnego modelu wagonu 23K. Tym razem postanowiłem jednak trochę zmodyfikować model, robiąc w nim uchylone drzwi ładunkowe oraz otwarte zasuwy wywietrzników

  Drzwi ładunkowe

  Wykonanie uchylonych drzwi było stosunkowo proste. Jedyną trudniejszą czynnością było precyzyjne wycięcie otworu drzwiowego w części widocznej spod uchylonych drzwi. Przed przylutowaniem drzwi konieczny było jeszcze wycięcie słupka po prawej strony drzwi i przycięcie klapy otworu wentylacyjnego, aby elementy te nie powodowały odstawania nasuniętych nań drzwi. Do kosmetycznych poprawek należało odcięcie jednej poręczy od drzwi i przylutowanie jej odpowiednika we właściwym miejscu, tj. do słupka nadwozia. Ostatnim detalem, który wykonałem, to zamek blokujący drzwi w stałej pozycji.

  Zasuwy wywietrzników

  Wagon 23K posiada w sumie 8 otworów wentylacyjnych, z czego dwa postanowiłem zrobić otwarte. Pierwszym krokiem w tym kierunku było wycięcie otworów wentylacyjnych w ścianach wagonu. Pomógł mi w tym fakt, że w tych miejscach znajdowały się otwory montażowe, mające na celu ułatwienie przylutowania klap w pozycji zamkniętej. Wspomniane otwory należało tylko rozpiłować do rozmiaru niemal pełnego wywietrznika, pozostawiając ok. 0,5-milimetrową obwódkę. Kolejnym krokiem było dostosowanie samych klap. Odcięcia wymagały szyny, wzdłuż których przesuwają się klapy. Pozostawiłem tylko krótkie końce, symbolizujące zaczepy blokujące klapy przed wypadnięciem z szyn. Odcięcia wymagały też „wąsy” imitujące prowadnice, w których przesuwają się uchwyty klap. W miejsce tych „wąsów” musiałem przylutować wąskie paski blachy zlokalizowane na właściwej wysokości. Pewnym wyzwaniem było dorobienie wyposażenia otworów wentylacyjnych. Fabrycznie znajdowały się tam żaluzje, chroniące przed padaniem deszczu do środka wagonu. W późniejszych latach żaluzje te często ulegały uszkodzeniu i były zastępowane siatkami lub zwykłymi prętami przyspawanymi do ramy. Taką też sytuację odtworzyłem w swoim modelu – jeden otwór zabezpieczyłem trzema prętami, a drugi zabezpieczyłem kawałkiem siatki pozyskanej z gęstego sitka kuchennego.

  Poniżej przedstawiam kilka zdjęć gotowego modelu po modyfikacjach:

  

  23K, fototrawione, kryty, modyfikacje, PKP. Wyświetleń: 736

• Wagon kryty G02 z budką hamulcową (3)

  07 lutego 2018, Kryty G02 z budką hamulcową, Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  W poprzednim wpisie wspomniałem o niezbyt udanym eksperymencie z mocowaniem stopni pod drzwiami ładunkowymi. Temat ten nie dawał mi spokoju, dlatego postanowiłem wymienić stopnie na bardziej realistyczne.

  Poprzednie stopnie z wlutowanym usztywnieniem w kształcie „W” wyrwałem z podwozia pomimo tego, że wcześniej zdążyłem już je pomalować. W miejsce starych stopni wykonałem nowe. Tym razem jako wsporniki wykorzystałem strunę 0,3mm, którą zagiąłem na końcach w spłaszczone oczka. Po zlutowaniu stopni dogiąłem wsporniki do wymaganego kształtu i wkleiłem w rozwiercone otwory po poprzednich stopniach. Ostatnim krokiem było pomalowanie nowych stopni – najpierw podkładem do metalu a następnie farbą nawierzchniową Humbrol 65 Satin. Ze względu na małe wymiary detali, stopnie malowałem pędzlem bez wcześniejszego rozcieńczania farby.

  G02, kryty, PKP, przebudowa. Wyświetleń: 873

• Wagon kryty G02 z budką hamulcową (2)

  02 lutego 2018, Kryty G02 z budką hamulcową, Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  Ponizej przedstawiam ciąg dalszy zmagań z modelem wagonu PKP serii Kdth z tzw. wysoką budką hamulcową.

  Podwozie

  Podobnie jak nadwozie wagonu, także jego podwozie zostało poddane sporej przebudowie. Do najważniejszych zmian należy przedłużenie podwozia o pomost znajdujący się pod budką hamulcową. Pomost ten wykonałem poprzez wycięcie z podwozia platformy, przeznaczonej na „dawcę organów”, kompletnej czołownicy wraz ze skrzynią sprzęgową. Fragment ten przykleiłem do zeszlifowanej na płasko czołownicy przebudowywanego wagonu krytego. Wcześniej usunąłem z niej zderzaki oraz starą skrzynię sprzęgową, wypełniając powstałą dziurę kawałkiem blaszki. W oryginale różnica długości wagonu bez budki oraz z budką hamulcową wynosi 300mm (2,5mm w skali TT). Z powodów technologicznych oraz ze względu na większy niż w oryginale rozmiar użytej budki hamulcowej, mój model uległ ostatecznie przedłużeniu o 4,5mm. Kolejnymi zmianami było uzupełnienie podwozia o elementy hamulca. Ze stalowych strun o grubości od 0,18 do 0,3mm wykonałem imitacje trójkątów hamulcowych oraz cięgien, w tym także cięgła łączącego dźwignie hamulca z mechanizmem korbowym pod budką hamulcową. Wzorując się na oryginale wykonałem stopnie pod drzwiami ładunkowymi wagonu oraz stopnie prowadzące do budki hamulcowej. Zostały one wycięte z blaszki mosiężnej 0,2mm, a następnie przylutowane do wsporników wykonanych z drutu stalowego 0,22mm. W celu zwiększenia sztywności konstrukcji, zamiast zastosowania prostych wsporników wygiąłem z drutu bardziej skomplikowany kształt przypominający literę „W”. Wzmocnienie to okazało się jednak zbyt widoczne i w kolejnych wagonach będę musiał wymyślić coś innego.

  

  Detale

  Ostatnim etapem przebudowy wagonu było uzupełnienie go o szereg drobnych detali, do których należą: poręcze spinaczy, stopnie manewrowych, stopnie i poręcze na ścianach nadwozia, uchwyty na drzwiach ładunkowych oraz uchwyty na latarnie końca pociągu.

  

  G02, kryty, PKP, przebudowa. Wyświetleń: 878

• Wagon kryty 14K – malowanie i oznaczenia

  22 stycznia 2018, Kryty 14K, Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  Po kolejnych paru latach leżenia w szafie model wagonu 14K wreszcie doczekał się malowania i oznaczeń. Zbyt długi okres „leżakowania” odbił się niestety niekorzystnie na kalkach, co wymagało pewnych zabiegów naprawczych.

  Malowanie

  Malowanie tego modelu było, przynajmniej dla mnie, czynnością rutynową i powtarzalną. Kolejne etapy maskowania i malowania przebiegały dokładnie tak samo, jak w przypadku opisanego wcześniej modelu wagonu „Dresden”. Zainteresowanych szczegółami odsyłam więc do lektury tego wpisu.

  Oznaczenia

  Tzw. „schody” zaczęły się dopiero podczas nanoszenia oznaczeń na model. Pierwszym problemem okazała się kwestia samego rozmieszczenia oznaczeń. Problem ten występował także w rzeczywistości i wynikał z faktu, że na przepisowym drugim polu ściany wagonu była umieszczona kratka na list przewozowy. Na nielicznych zdjęciach z lat 60-tych widać, że oznaczenia na tych wagonach rozmieszczano bardzo różnie, w tym także ponad zastrzałem obecnym na drugim polu. Kładąc oznaczenia zdecydowałem się rozmieścić je w analogiczny sposób, tj. ponad zastrzałem drugiego pola.

  Drugą kwestią, która zmusiła mnie do analizy, był kod systemu wymiany „02” zawarty w numerze wagonu. Zgodnie z ówczesnymi przepisami oznaczał on wagon do komunikacji w systemie RIV i OPW, przystosowany do wymiany zestawów kołowych lub wózków na tor szeroki. Uwzględniając powyższe zdecydowałem się dodać do oznaczeń symbol [OPW], oznaczający włączenie wagonu do parku wagonów OPW.

  Ostatnim problemem okazała się jakość samych kalek, dołączanych do zestawu. Po ok. 8 latach od zakupu zestawu kalki te stały się delikatne i kruche. W niektórych miejscach uległy wykruszeniu fragmenty napisów. Stan kalek zmusił mnie więc do zesztukowania części oznaczeń (np. serii wagonu) z fragmentów innych kalek. W innych miejscach, jak np. trafaretka okresowego smarowania łożysk, zdecydowałem się dorysować wykruszone fragmenty oznaczeń białą farbą nanoszoną końcem szpilki. Efekt opisanych prac można obejrzeć na poniższych zdjęciach:

  

  14K, fototrawione, kryty, malowanie, oznaczenia, PKP. Wyświetleń: 767

• Wagon kryty „Dresden” – oznaczenia

  17 stycznia 2018, Kryty "Dresden", Tabor, Tadeusz Brak komentarzy

  Po pomalowaniu wagonu przyszła pora na naniesienie oznaczeń.

  Tak jak wcześniej zapowiadałem, wagon dostał oznaczenia serii Kdst z epoki IIIc. Do wykonania oznaczeń wykorzystałem kalki dostępne w serwisie kalkomanie.com. Kalki te doskonale nadają się do kładzenia przy użyciu rozpuszczalnika. Jedyna trudność dotyczyła właściwego rozmieszczenia oznaczeń „wymiarowych” na pierwszym polu ściany wagonu, na którym to polu znajduje się akurat zastrzał. Dopasowanie oznaczeń wymagało więc bardzo starannego przycięcia i dopasowania kalki do wolnej przestrzeni.

  Po położeniu oznaczeń cały wagon pokryłem cienką warstwą rozcieńczonego lakieru matowego Humbrol Matt-cote. Celem tego zabiegu było zapewnienia jednakowej chropowatości całej powierzchni modelu pod przyszłą warstwę patyny. W przeciwnym razie pigmenty mogą inaczej przylegać do powierzchni matowych, a inaczej do błyszczących kalek, co grozi uzyskaniem całkowicie niepożądanych efektów.

  Dresden, fabryczne, kryty, oznaczenia, PKP, waloryzacja. Wyświetleń: 738

 | Następne wpisy »